„Macierzyństwo to taki zawód, w którym nie można pracować na zmiany.” ( Jodi Picoult)

Macierzyństwo jest przygodą, która ma początek, ale brak jej końca. To praca 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, bez urlopów i zwolnień lekarskich, bardzo wymagająca pod względem fizycznym i psychicznym. Jest odkryciem w sobie niezwykłego instynktu, troski o maleńką, rosnącą osóbkę, miłości całkiem innej niż dotychczas. Macierzyństwo jest nieustannym doświadczaniem skrajności: radości i smutku, dumy i obawy, szczęścia i bólu, spokoju i wzburzenia. Macierzyństwo jest wezwaniem do przekraczania swoich granic, do odkładania swoich pragnień, do wychodzenia naprzeciw potrzebom drugiego człowieka. Macierzyństwo jest ogromną tajemnicą – mieszanką marzeń i rzeczywistości. Bywa, że macierzyństwo od początku dotknięte jest niepełnosprawnością dziecka, czasami ta niepełnosprawność pojawia się z czasem, podobnie jak to się dzieje z samotnością.

Radość macierzyństwa najpiękniej jest dzielić z bliskimi, także przy ich zaangażowaniu łatwiej pokonuje się trudy. Niestety wiele Matek, szczególnie tych, które postanowiły odłożyć aktywność zawodową na rzecz opieki i wychowania dziecka, zamiast ze wsparciem spotyka się ze stygmatyzacją. Często Matki pozostające z dziećmi w domu, słyszą zarzuty o „braku pracy”, „nic nie robieniu”, są straszone „brakiem perspektyw zawodowych”, jeśli nie wrócą do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Tymczasem, liczne badania jasno wskazują, że opieka nad własnymi dziećmi spełnia wszelkie przesłanki pracy i w istotny sposób przyczynia się do zwiększenia dobrostanu społeczeństwa, także w wymiarze ekonomicznym. Według danych fundacji Oxfam, praca ta warta jest ok. 11 bilionów dolarów, czyli więcej niż np. branża technologiczna. Zdarza się, że sytuacja ekonomiczna rodziny wymusza na Matce konieczność powrotu do pracy zarobkowej. Oczywiście są także Matki, które pragną łączyć aktywność zawodową z opieką i wychowaniem dziecka. Naszym marzeniem jako Fundacji Konfederacja Kobiet RP jest umożliwienie każdej z Mam wyboru.

Od Matek wymaga się opanowania, wiedzy, zaradności, gotowości do działania. Kobiety słyszą o swoich obowiązkach względem Rodziny, pracodawcy czy państwa. Czasami zapominają o prawach, które z myślą o ich ochronie zostały spisane. Stąd pomysł na zebranie w jednym dokumencie praw przysługujących Mamom w polskim systemie prawnym.

Tworząc ten Poradnik zdałyśmy sobie sprawę, że wielokrotnie prawa Matek nie są należycie przestrzegane. Że wypracowywane standardy są jedynie zaleceniami, do których np. placówki medyczne mogą, ale nie muszą się dostosować. Co w praktyce oznacza zbyt dużą dowolność i ogromną różnorodność w standardach opieki, przede wszystkim tej okołoporodowej. Drogie Kobiety, Mamy, drodzy Mężczyźni którzy towarzyszycie swoim żonom i towarzyszkom: budujcie swoją świadomość o przysługujących Wam prawach, wymagajcie odpowiednich standardów opieki na sobą, Waszymi dziećmi i żonami. Tylko będąc świadomym można stawiać wymagania a dzięki wymaganiom możemy dążyć krok po kroku do pożądanej rzeczywistości. Kartę Praw Matki kierujemy głównie do kobiet, ale wiele z tych zapisów i praw dotyczy również mężczyzn. Ojcostwo jest nieodłącznym elementem przeplatającym i uzupełniającym się z macierzyństwem, co ma swoje odzwierciedlenie również w niektórych przepisach: część świadczeń przysługuje wymiennie albo Matce albo Ojcu, ale są też takie z których skorzystać może wyłącznie Matka lub wyłącznie Ojciec.

Idea Karty Praw Matki oraz prace nad nią zostały rozpoczęte jeszcze przed wiosną 2020r. kiedy to sytuacja w Polsce nie wpływała tak mocno na standardy i wymagalność dotychczasowych przepisów. Mamy świadomość, że w momencie publikacji przepisy prawa nie nadążają za sytuacjami, które dzieją się w obecnych miejscach pracy, w szpitalach czy placówkach oświatowych. Należy pamiętać, że Karta Praw Matki nie jest źródłem prawnej informacji i nie zastępuje indywidualnej porady prawnej.

[ze Wstępu do Karty Praw Matki]